Angst bij honden: hoe ontstaat dat eigenlijk?

Als je een hond hebt die bang is, kan het heel zinvol zijn om terug te kijken. Waar zou de angst kunnen zijn ontstaan? Soms kom je dan heel snel tot de ontdekking waar het fout gegaan is. En soms is het een uitgebreide puzzel, waarbij het handig is om wat meer te weten over de ontwikkelingsfases van een hond. In sommige periodes zijn honden namelijk gevoeliger voor het 'bang worden' dan in andere periodes. Dat maakt dat bepaalde gebeurtenissen in bepaalde leeftijdsfases bv. een grotere impact hebben dan op een andere leeftijd. 

Eigenlijk begint het een en ander al vóór de geboorte van je hond. Het maakt namelijk uit of de moeder van een pup tijdens de dracht ook stress heeft ervaren. En dan ook nog in welke periode. We weten dat pups van moeders die in de laatste drie weken van de dracht veel stress ervaren hebben, een soort 'overgevoelig' zenuwstelsel kúnnen ontwikkelen. Dat zou kunnen betekenen dat ze dan ook makkelijker bang kunnen zijn of worden voor bepaalde prikkels. Daarover schreef ik eerder dit artikel: http://www.moniquebladder.nl/blog/moederhond

Er zijn dus verschillende ontwikkelingsfases, die begint gelijk na de geboorte. Als een pup geboren wordt, kan hij nog niet staan, horen of zien. Er zijn maar een paar dingen waar een pup op reageert: warmte, kou en honger zijn de voornaamste. In deze eerste weken is de ontwikkeling vooral gericht op fysieke groei en doorontwikkeling van het zenuwstelsel. In deze periode hebben ze dus nog niet de fysieke mogelijkheid om ergens bang voor te zijn. 

Eerste socialisatieperiode
Als de pup drie weken oud is, kan hij staan en lopen en functioneren de zintuigen volledig. Tot en met dat een pup vijf weken oud is, gebeurt er nog van alles in zijn lijf. Delen van het zenuwstelsel zijn nog niet helemaal doorontwikkeld en dat maakt dat in deze periode pups vooral nieuwsgierig zijn, zonder dat ze bang zijn of worden van nieuwe dingen. Dat is op zich bijzonder, want van nature is een hond neofoob. Dat wil zeggen: terughoudend ten opzichte van nieuwe dingen. Maar dus niet in deze fase. 
Heel concreet betekent dit dat dit een ideaal moment is voor een fokker om nieuwe dingen te introduceren bij een pup. Het risico op angst is in deze periode gering. Mooi moment dus om van alles te introduceren waar een pup in de toekomst ook mee te maken gaat krijgen. 

Tweede socialisatieperiode
Als je pup rond de vijf weken oud is, is het zenuwstelsel helemaal ontwikkeld. En dat betekent dat het kan gaan reageren op prikkels in de omgeving die ook angst veroorzaken. Rond het moment dat een pup acht weken oud is, is de hond het makkelijkst bang voor nieuwe dingen in zijn omgeving. Daarmee is het dus eigenlijk op dit vlak zeker niet het meest ideale moment om naar een nieuwe eigenaar te verhuizen, maar er zijn weer andere redenen te bedenken waarom je dit wel zou willen doen. Maar dat is een andere discussie ;) 
Vanaf het moment dat een pup ouder is dan vijf weken, is socialisatie natuurlijk nog steeds heel belangrijk om te voorkomen dat je hond angstig wordt. Maar daar waar het in die eerste periode niet uitmaakt hoe je hond reageert, als hij maar blootgesteld wordt aan prikkels, is dat in deze periode heel anders. Het is nu namelijk heel belangrijk om te signalen wat je hond van die prikkels vindt. Je wilt immers niet dat je je hond juist bang maakt voor iets.... Daar gaat het bij socialisatie nog wel eens mis, ondanks alle goede bedoelingen van een eigenaar. Daarover schreef ik eerder dit artikel: https://www.moniquebladder.nl/blog/socialisatie-valkuil

Angstfase
Als je pup tussen de twaalf weken en de zes maanden oud is, zit hij in de angstfase. Prikkels waarop je gesocialiseerd hebt, moeten herhaald worden. Het kan zijn dat een pup ineens weer bang of terughoudend is voor prikkels waar hij helemaal geen probleem (meer) mee had. 
Als je pup in deze periode een negatieve ervaring heeft, kan die makkelijk traumatisch worden. Daarom is het belangrijk dat je je hond goed begeleidt en anticipeert op ervaringen die mogelijk spannend voor hem kunnen zijn zodat je je pup daarin goed ondersteunt. 

Vanaf ongeveer zes maanden oud zou de puberteit kunnen starten. In die periode is er vaak ook opnieuw een korte periode van een toename van angst onder invloed van al die hormonen. In de literatuur zijn er wat meningsverschillen over wanneer wat nu precies gebeurt. Maar er lijkt overeenstemming te zijn dat het niet een periode is die maanden lang duurt (zoals je misschien zou kunnen denken als je sommige social media volgt) of heel strikt vastligt zoals dat in de andere periodes wel min of meer zo is. 

Wat je nu met deze informatie moet? 
Nou... je kunt er dus over nadenken wat er met jouw hond gebeurd is in een bepaalde levensfase. Of wat er niet gebeurd. Soms weet je het niet, als je een herplaatsen hebt bijvoorbeeld. Dat is dan wat het is. Maar als je het wel weet, zou het sommige reacties van je hond in een makkelijker perspectief te plaatsen zijn. En dat kan toch wel weer makkelijk zijn. 

Is jouw hond bang voor vuurwerk?
Je kunt in januari 2023 al beginnen met de Weg met Vuurwerkangst-reeks: 7 gratis tips om de hel van de jaarwisseling voor je hond te verminderen. Kijk hier voor meer informatie; http://www.moniquebladder.nl/vuurwerkangst

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname is alleen toegestaan met schriftelijke toestemming. Delen van dit artikel via de link wordt op prijs gesteld.