Probleem met je hond: bekijk het geheel!

Als je hond iets doet dat je vervelend vindt of een probleem is voor zijn omgeving, is het goed om dit gedrag eens nauwkeurig onder de loep te nemen. Want om het gedrag te kunnen veranderen, is het meestal belangrijk te weten wat het veroorzaakt. Het is goed je te realiseren dat er maar zelden één oorzaak aan te wijzen. Een gedragsprobleem is net een grote taart; diverse taartpunten maken één resultaat. Als je maar een of een aantal van die taartpunten “behandeld”, is het onwaarschijnlijk dat je het gedrag van je hond écht verandert. Kijk naar het geheel.

Wat voor hond

In de zoektocht naar de oorzaak van probleemgedrag van een hond, is het goed te beginnen met de oorsprong van de hond.

Voor welk doel is je hond gefokt? Een waak- en verdedigingshond is in het algemeen bijvoorbeeld makkelijk te “verleiden” tot (te)veel blaffen. Een jachthond zal sneller zijn instinct om achter bv. konijnen aan te gaan, volgen. Een aanleg, gedrag waarvoor de hond oorspronkelijk gefokt is, is zo goed als niet te veranderen. Dat betekent niet dat je niets aan het probleem kunt doen, maar realiseer je dat je verwachtingen reëel moeten blijven. Een waak- en verdedigingshond die nooit blaft, is niet reëel (wat niet wil zeggen dat er geen uitzonderingen zijn natuurlijk 😉 )

Levenservaring van de hond

De eerste periode van de hond is ook een belangrijk aspect. Hoe was zijn situatie bij de fokker (als die er al was, bv. bij zwerfhonden) en wat heeft hij daar geleerd over zijn omgeving? Wat de eigenaar nog heeft gedaan aan socialisatie is ook zeer belangrijk. Socialisatie is overigens meer dan alleen blootstellen aan prikkels, het gaat er om dat de hond positieve associaties maakt. Robin Bennett heeft hierover een goed (Engelstalig) artikel geschreven.

Wat eigenaren ook nog wel eens vergeten, is dat geen enkele hond hetzelfde is. Net als wij mensen heeft elke hond zijn eigen individuele karakter en eigenschappen. Dat zorgt er voor dat de ene hond makkelijker bang of boos is dan de ander. Wat je er ook aan doet qua socialisatie bijvoorbeeld, de persoonlijkheid van de hond bepaalt ook voor een deel wat zijn gedrag is.

Andere invloeden

Oorsprong, socialisatie en karakter zijn factoren die niet of nauwelijks te veranderen zijn. Ze beïnvloeden dan ook de verwachting die je mag hebben over in hoeverre je een probleem daadwerkelijk kunt oplossen. Meestal zijn er echter ook nog andere factoren die meespelen in het probleemgedrag, die je wel in meer of mindere mate kunt beinvloeden.

De fysieke gezondheid van je hond kan zijn gedrag in grote mate beinvloeden.Dit aspect wordt nog wel eens over het hoofd gezien. Wil je een gedragsprobleem goed aanpakken, zorg er dan voor dat je zeker weet dat er geen medische factor is die het probleem veroorzaakt of er een bijdrage aan levert. En dat laatste kan al erg snel. Een hond die bv. veel jeuk heeft, zal gemakkelijker geirriteerd zijn en agressie inzetten terwijl hij dat waarschijnlijk niet zou doen als hij geen jeuk zou hebben.

Als zo’n hond dan een keer agressie inzet omdat hij een korter lontje heeft door de jeuk, is het goed je te realiseren dat hij daar iets van leert. En meestal is dat “iets” iets wat je niet wilt. Wat was het effect als hij bv. agressie inzette tegenover een onbekende die op de koffie kwam? Trok die onbekende zich dan in eerste instantie terug? Dan heeft de hond geleerd dat zijn agressie werkt en zal hij dat in het vervolg vaker doen. Leerervaringen zijn erg belangrijk bij de ontwikkeling van probleemgedrag. Elke keer dat de hond gedrag kan uitvoeren dat voor hem effect heeft, zal de kans dat je dat gedrag kunt veranderen kleiner maken.

Rol van de eigenaar

De laatste, maar zeker niet de minst belangrijke, is de rol die je als eigenaar speelt. In mijn ogen krijgen teveel eigenaren het verwijt dat zij de oorzaak zijn van het gedrag van de hond. Ik vind dat in 99% van de gevallen volkomen onterecht. Een hond heeft zijn eigen karakter en doet in de loop van zijn leven ervaringen op met zijn omgeving die ertoe leiden dat hij emoties heeft ten opzichte van bepaalde mensen, dieren of voorwerpen. Dat wat hij doet in reactie op zo’n prikkel, wordt gedreven door die emotie. Die is van de hond, niet van jou als eigenaar! Door daar van uit te gaan doe je in mijn ogen de hond tekort. Natuurlijk is het wel zo dat je als eigenaar een al dan niet versterkende rol kunt spelen in het gedrag. Je eigen houding, emoties en verwachtingen kunnen de emoties van je hond beinvloeden.  Maar die houding, emoties en verwachtingen zijn niet DE oorzaak, het is niet JOUW schuld!

Wat een eigenaar doet in reactie op het probleemgedrag is vaak een zeer bepalende factor. Vaak wordt een hond gestraft (al dan niet fysiek). Meestal zonder dat het het probleem op de lange termijn oplost. Sterker nog; als de correcties geregeld worden gegeven wordt het probleem meestal erger. Lees daarover dit artikel.

Management

Samenvattend zijn er dus diverse factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van ongewenst gedrag. Omdat je als eigenaar vaak een blinde vlek hebt voor je eigen hond en je eigen gedrag, is het goed om met een deskundig gedragstherapeut het ontstaan te analyseren, zodat je ook al die verschillende factoren kunt beinvloeden met behulp van management, training en eventueel ondersteunende middelen.

Schenk in elk geval aandacht aan de volgende punten:
– voor welk doel is de hond oorspronkelijk gefokt
– karakter en persoonlijkheid
– socialisatie 
– fysieke gezondheid 
– leerervaringen 
– rol van de eigenaar 

 Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, gedragstherapeut voor honden. Overname is niet toegestaan zonder toestemming, vermelden met behulp van een link (bv. via social media) zeer zeker wel.