Hoe vergroot je het zelfvertrouwen van je hond?

Op Facebook heb ik de gratis Doet ie anders Nooit! Club Voor eigenaren die mee willen praten over honden en hun gedrag. Op basis van omgaan met je hond zonder pijn, schrik, intimidatie of angst. Daar worden veel goede vragen gesteld en ervaringen gedeeld. Eén van die vragen ging over het vergroten van zelfvertrouwen. Hoe doe je dat?
Dat leek me een goede vraag om wat dieper in te duiken en toe te lichten. Want als zo vaak, bestaat er niet een heel eenvoudig antwoord. 

Laten we beginnen met de vraag; wat is dat eigenlijk?
Zelfvertrouwen?
Ik heb er wel enigszins een beeld bij, maar wat is het eigenlijk?
De Dikke Van Dale zegt: het vertrouwen in eigen kracht.

Hmmmm… dat is best een lastige. Want hoe weten we óf en hoe een hond over zichzelf denkt. Dat is nog niet zo simpel. Ik heb nog andere definities opgezocht en die komen ongeveer op hetzelfde uit.

Het is daarom denk ik goed om eens na te denken over wat er nu bedoeld wordt met zelfvertrouwen, specifiek van honden. Als ik over die vraag nadenk, zou mijn antwoord zijn dat je zelfvertrouwen bij een hond vooral kunt afmeten aan hoe hij op bepaalde situaties reageert. En dan nog specifieker: op situaties die nieuw voor hem zijn en of die elementen bevatten die hij misschien wel eens heeft meegemaakt, maar nog niet goed kent.

Maar…
Misschien betekent zelfvertrouwen voor jou wel iets heel anders.

Misschien bedoel jij met zelfvertrouwen wel dat je hond niet bang is voor een bepaalde prikkel. Of dat hij makkelijk dingen doet die honden niet uit zichzelf snel doen. Zo springt Griffin met een hele grote sprong op allerlei hoge tafels. Dat zou je zelfvertrouwen kunnen noemen. Doe ik niet dus, maar het zou kunnen.

Voor mij is een hond met zelfvertrouwen dus een hond die niet snel van zijn stuk is in relatief nieuwe situaties. Als ik met die definitie de wetenschap in duik, kom ik al snel uit bij onderzoek dat een aantal jaren geleden gedaan is in Australië. Daar werd ontdekt dat je – net als bij mensen – optimistisch en pessimistische honden hebt.

Hoe ze dat gedaan hebben?
Als eerste stap leerden ze de honden dat in reactie op een geluid er óf melk kwam. Of water. Dus er werd gewerkt met twee verschillende tonen. De ene toon was de voorspeller voor melk. De andere voor water. Uitgangspunt was, dat honden melk lekkerder zouden vinden dan water. 
Daarna begon pas het échte onderzoek.
De honden kregen een toon te horen die tussen die twee aangeleerde tonen in zat. Dus niet het één en niet het ander. Wat zou de hond verwachten te krijgen? Water of melk?
De wetenschappers hadden de verwachting dat honden die iets leuks verwachtten, daar op anticipeerden en naar de bak liepen waar melk zou komen. Dit zijn de optimistisch honden. De honden die eerder water verwachtten en daar op anticipeerden door naar de bak waar water in terecht kwam te lopen, waren de pessimistische honden.

Op basis van deze uitkomsten, formuleerden de wetenschappers een aantal kenmerken en gedragingen van respectievelijk pessimistische en optimistische honden.
Volgens de onderzoekers zijn pessimistische honden, honden die:
- minder leuke dingen en meer vervelende dingen verwachten
- voorzichtig zijn en geen risico nemen
- makkelijker opgeven, want kleine tegenslagen zijn al lastig
- meestal niet ver van de eigenaar vandaan gaan
- niet ongelukkig zijn, maar liever geen veranderingen hebben en alles graag bij het oude laten. 

Optimistische honden zijn dus het tegenovergestelde. Dit zijn volgens de wetenschappers honden die
- meer goede dan slechte uitkomsten verwachten
- extravert en onderzoekend zijn
- risico's nemen
- opportunistisch zijn
- op zoek zijn naar leuks en proberen beloningen te krijgen
- daar dan vervolgens ook volhardend in zijn en blijven proberen
- ook bij tegenslag gewoon door gaan. 

Het verschil in de praktijk? Stel je voor er ligt een bal onder de kast en een hond wil die bal graag hebben. Een pessimistische hond probeert het en als het niet lukt gaat hij stil voor de kast liggen of hij druipt af. Na wat aanmoediging probeert hij het nog een keertje maar geeft het al snel weer op. Een optimistische hond blijft proberen. Hij is volhardend en blijft zoeken naar een manier om het wél voor elkaar te krijgen. Uit frustratie kan hij dan gaan blaffen, graven of piepen.

Voor mij passen de beschrijvingen van pessimistische honden heel erg bij wat onzekere honden genoemd worden. En optimistische honden bij wat zekere honden genoemd worden. In het verlengde daarvan zou je kunnen zeggen dat honden pessimistische (onzekere) honden weinig zelfvertrouwen hebben. En honden met zelfvertrouwen optimistisch en dus zekere honden zijn.
Overigens betekent dit niet dat elke pessimistisch (onzekere) hond bang is!! Of dat een optimistische (zelfzekere) hond nooit bang is! Daar schreef ik al eens dit artikel over. 

Goed, laten we terugkeren naar de oorspronkelijke vraag waar ik dit artikel mee begon. Hoe kun je het zelfvertrouwen van je hond vergroten (als dat een pessimistische hond is, zoals ik aanneem)?  

• Moedig je hond zoveel mogelijk aan, geef hem steun. Zeker in situaties die nieuw zijn voor hem of waarvan je verwacht dat ze nieuw voor hem zijn.
• Help en begeleid hem bij die moeilijke situaties. Realiseer je dat hij kan verwachten dat er iets vervelend gebeurt en steun hem.
• Geef hem veel en vaak de bevestiging en de feedback dat hij iets goed doet. Laat hem weten wanneer iets goed is..
• Probeer zoveel mogelijk gewenst gedrag uit te lokken en dat te bekrachtigen.
• Als je traint, zorg dat je hond zo weinig mogelijk fouten maakt (omdat hij van slag kan raken van die fouten. Ook al corrigeer je je hond niet). Dat doe je door hele kleine stapjes te maken in je trainingsplan. Zeker niet te snel
• Zorg voor veel structuur en voorspelbaarheid.
• Herhaal op geregelde basis oefeningen die hij al kan en bekrachtig hem daarvoor
• Activiteiten die in kleine stapjes opgebouwd zijn of waarbij hij eigenlijk weinig fout kan doen, zijn ideaal: balans en coördinatie, speuren, detectiewerk of hersenwerk. Let wel altijd op dat je het goed opbouwt. Niet te snel grote stappen en probeer hem zo weinig mogelijk de fout in te laten gaan.

Het lijkt alsof ik hiermee de vraag beantwoord heb, maar het is denk ik nog goed om wel in te gaan op de andere manier waarop je de vraag zou kunnen interpreteren.
Het kan namelijk zijn dat je je als eigenaar dit afvraagt, maar dat de kern van de vraag eigenlijk is: hoe zorg ik ervoor dat mijn hond minder bang is in nieuwe situaties? Of misschien zelfs bang in situaties of in reactie op prikkels die ze al wel kent?

Als dát de vraag is, zit je antwoord zeker niet alleen in het vergroten van het zelfvertrouwen. Dat kan een rol spelen. Stel: je hond is al wat pessimistisch. Hij ziet een andere hond in het bos, gaat toch wat snuffelen, ondanks dat hij wat minder onderzoekend is en de andere hond valt uiteindelijk naar je hond uit.
Het kan zijn dat je hond dan daarna bang is voor andere honden en zelf uitvalt.

Het vergroten van het zelfvertrouwen zal dan zeker een positieve invloed hebben op het gedrag. Maar je zult ook iets moeten doen aan die onderliggende angst voor andere honden. Dat kan op diverse manieren, zelf gebruik ik daar voor Behavior Adjustment Training (BAT). Meer informatie over hoe ik je daar bij kan helpen, vind je hier.

Samenvattend:
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om het zelfvertrouwen van je hond te vergroten. Honden die van nature pessimistisch/onzeker zijn, kunnen daar veel baat bij hebben. Een onzekere hond is echter niet hetzelfde als een bange hond! Als je hond bang is, is het vergroten van zelfvertrouwen altijd een goed idee maar het pakt niet de kern van het probleem aan. Namelijk de angst voor een bepaalde prikkel (hond/mens/geluid/voorwerp etc). 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, honden-gedragsspecialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel via social media wordt op prijs gesteld. Heb je vragen over je hond en zijn gedrag? Wordt dan lid van de gratis Doet ie anders Nooit! Club!