Hoe belangrijk is spelen met onbekende honden?

Spelen met andere honden is iets waar wij als begeleiders van genieten. En iets waarvan veel begeleiders denken dat het een primaire behoefte is van de hond. Spelen en dan ook met andere, onbekende honden. In die veronderstelling en aanname ligt voor heel veel uitvallende honden het startpunt van hun gedrag ten opzichte van onbekende honden. De aanname dat ze alle andere onbekende honden leuk vinden en daar mee moeten kunnen spelen.

Honden zijn sociale dieren. Ze hebben behoefte aan contact met anderen. Hier staat bewust niet "andere honden"! Ze hebben behoefte aan contact met anderen en die anderen hoeven zeer zeker niet per definitie andere honden te zijn. Eén van de bijzondere eigenschappen van onze honden is juist dat ze heel goed in staat zijn om een goed en bevredigend sociaal contact te hebben met anderen dan soortgenoten. Eén van de belangrijke redenen dat honden zo goed in staat zijn zich aan te passen aan ons leven, is het feit dat ze heel makkelijk en naar volle tevredenheid een sociale band op kunnen bouwen met mensen (maar ook met andere dieren dan honden).

Het feit dat onze hedendaagse honden in het algemeen geen soortgenoten nodig hebben om te kunnen spelen en andere sociale contacten te hebben, zorgt ervoor dat het verstandig is om met een andere blik te kijken naar contact tussen honden die elkaar (nog) niet kennen.
Goed spel tussen honden voldoet aan een aantal voorwaarden:
* Er is sprake van self-handicapping; met andere woorden; de honden stellen zich kwetsbaar op ten opzichte van de andere partij
* Er is sprake van wederkerigheid; niet alleen één van de twee, maar beide partijen stellen zich om beurten kwetsbaar op
* Er is sprake van een spelboog (of ander uitnodigend gedrag).

Om je kwetsbaar op te kunnen stellen, is het nodig om vertrouwen te hebben in de andere partij. Spel is daarnaast intiem, met veelvuldig fysiek contact. De kans dat je dergelijk vertrouwen met intensief fysiek contact hebt in een onbekende, is niet zo heel erg groot. De kans dat jij een potje "Twister" speelt met onbekenden die je van de straat afplukt, is niet zo heel erg groot. En zo is de kans dat jouw hond intiem en intensief spel met een onbekende hond prettig vindt, ook erg klein.
De theorie maar zeer zeker ook de praktijk spreekt tegen dat honden van nature makkelijk contact zoeken en willen spelen met onbekende honden.  Samen met collega Erica Bokelmann heb ik inmiddels een aantal honderd uitvallende honden begeleid. In het algemeen werd hun emotie en daarmee gedrag ten opzichte van onbekende honden steeds positiever, maar er zat geen één hond tussen die ervoor koos om ontspannen contact te maken met de onbekende hond. Dus zo vanzelfsprekend is dat contact zeker niet.

Als er geen bloed vloeit....
Contact tussen onbekende honden wordt al snel als spel omschreven zolang er "geen bloed vloeit". Dat is natuurlijk een beetje overdreven, maar het is wel zo ongeveer waar de grens ligt. Zolang er geen overduidelijke ruzie is met een heftig conflict, wordt contact onderling al makkelijk als spel en vriendelijk (of sociaal) omschreven. Alles wat actieve interactie is tussen twee honden, los van overduidelijke agressie, is in onze ogen al makkelijk spel terwijl het in werkelijkheid iets anders is. Denk dan bijvoorbeeld aan:

• achter een andere hond aan rennen.
  Dit kan spel zijn, maar dan moeten de rollen wel elke keer omgedraaid zijn. Als een en dezelfde hond altijd achter de andere aan rent, is de kans dat het spel is niet zo heel erg groot (denk aan wederkerigheid en self-handicapping). Als die wisseling niet aanwezig is, is er een risico dat de achterna-rennende-hond aan het jagen is op de voorste hond (die dat makkelijk als bedreigend kan ervaren).
• plat gaan liggen bij het zien van een andere hond en dan vervolgens opspringen.
  Dit is eigenlijk altijd een teken van veel spanning bij de hond die gaat liggen. Dit kan zijn vanuit een positieve emotie ("Joepie, spelen!!") maar zoals gezegd is die kans niet zo heel erg groot. Vaak wordt die spanning veroorzaakt door de inschatting dat het contact ook niet zo leuk kan verlopen. Dat het daarna niet altijd tot een conflict komt, heeft er vaak mee te maken dat "de andere partij" in staat is om om te gaan met de spanning van de liggende hond en daar op een juiste manier mee communiceert. Maar vanzelfsprekend en "hij wil alleen maar spelen" is het zeker niet per definitie!
• elkaar vastpakken bij hals of nek of met de bek over de bek van de ander proberen te gaan Ook dit kan wel spel zijn, maar ook hier geldt dat het wederkerig moet zijn. Daarnaast wordt meestal niet de vacht van de andere echt vol in de bek genomen of wordt er niet aan getrokken. Als dat wel zo is, dan kun je je afvragen of er wel daadwerkelijk gespeeld wordt.

Spel is moeilijk te herkennen
We zijn er kortom niet zo heel goed in om goed spel te herkennen (ik vind het nog steeds het moeilijkste stuk met betrekking tot lichaamstaal!) en hebben het idee dat honden behoefte hebben aan sociaal contact met onbekende honden. Die twee factoren zorgen ervoor dat contact met onbekende honden uiteindelijk nogal eens als resultaat heeft dat een hond andere honden als bedreigend gaat ervaren. Met mogelijk uitvallen als gevolg.
Een voorbeeld van lichaamstaal die vaak verward wordt met "hij wil spelen" is te zien op deze video. Het zijn mijn overleden hond Ean (onderin beeld) en Griffin. Griffin wil graag spelen met Ean en doet daartoe een aantal uitnodigingen. Ean heeft daar geen zin in en reageert. Deze twee honden kennen elkaar en daarom laat ik de interactie toe. Maar zou Griffin een voor mij (en Ean) onbekende hond geweest zijn, dan had ik al snel ingegrepen omdat Ean aangeeft geen zin te hebben in de interactie. Bij een onbekende hond was dat zeker uit de hand gelopen.

Betekent dat nu dat je je hond nooit meer met andere honden moet laten spelen?
Nee!
Dat is zeer zeker niet mijn boodschap.
Maar... laat je hond bij voorkeur contact maken en spelen met honden die hij al kent. Zodat beide partijen zich vertrouwd genoeg voelen om zich kwetsbaar op te stellen.
En hou in je achterhoofd dat je hond niet met andere honden hoéft te spelen.
Honden hebben aan sociaal contact met jou of met andere bekende honden meer dan voldoende!

Is het voor jouw hond lastig om andere honden tegen te komen? 
Kijk dan eens naar mijn online cursus Zorgeloos Wandelen. Mogelijk is dat iets waarmee jullie aan de slag willen. Je kunt natuurlijk ook kijken naar mijn lesprogramma Uitvallen. Daarbij ga je, onder mijn begeleiding, aan de slag met de spanning die jouw hond ervaart tijdens de wandeling.

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist.
Overname is zonder toestemming niet toestaan. Delen van dit artikel via sociale media wordt op prijs gesteld.